خاطره‌ای شنیدنی از پرویز پورحسینی / این چه جور نمایش کمدی است که اصلا هم بامزه نیست!؟
تاریخ انتشار: ۱۰ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۱۰۰۵۵
اولین بار که پرویز پورحسینی و دیگر بازیگران نمایشنامه «جان نثار» را خواندند، با خودشان فکر کردند آخر این چه جور نمایش کمدی است که اصلا هم بامزه نیست!؟
پرویز پورحسینی هنرمندی نوجو بود، هرگز به کار کردن با یک کارگردان راضی نمی‌شد. می‌خواست گونه‌های مختلف هنر را با افراد متفاوت تجربه کند. اما اغلب در نمایشنامه‌های خارجی بازی کرده بود، نمایشنامه‌هایی به کارگردانی حمید سمندریان، آربی اوانسیان، رکن‌الدین خسروی و البته پیتر بروک، کارگردان شناخته شده جهان و دیگران.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او البته با آن شخصیت درون‌گرایش تا به آن روز نمایش کمدی بازی نکرده بود. با همه اینها مفید را نویسنده‌ای مستعد می‌دانست و این چنین بود که بیژن مفید بازی در نقش سلطان را به او سپرد.
به گزارش ایسنا، ۲ سال پیش در چنین روزهایی جامعه هنری و هنردوست کشورمان در سوگ پرویز پورحسینی بودند، یکی از بی‌شمار قربانیان کرونا که با وجود همه مراقبت‌ها و ملاحظه‌ها، این عفریت منحوس، او را از ما گرفت و راهی جهانی دیگر کرد.
با فاصله‌ای چند روزه از سالروز درگذشت این هنرمند که هفتم آذر سال ۹۹ از میان ما رفت، یکی از خاطره‌های شیرین او را روایت می‌کنیم تا در این روزگار، یاد هنرمندی که دوستش می‌داشتیم، خاطرمان را روشن کند.
آنچه در ادامه می‌آید، بازخوانی بخشی از خاطرات پورحسینی در کتاب گفتگوی او با منصور خلج است که در مجموعه ماندگاران صحنه از سوی انتشارات نمایش اداره کل هنرهای نمایشی به چاپ رسیده است.
لازم به یادآوری است که بیژن مفید هم دهه ۵۰ در کارگاه نمایش فعالیت داشت. او نمایشنامه‌های ایرانی می‌نوشت و اجراهای موفقی از آثارش روی صحنه برده بود. «جان نثار» یک روحوضی مدرن بود و پورحسینی درباره اجرای این نمایش چنین گفته است:
«وقتی این متن را می‌خوانید، به نظر می‌آید اصلا چیزی ندارد و درواقع به عنوان یک روحوضی اصلا خنده‌دار نیست ولی کاری که بیژن مفید با این متن انجام داد، خاص بود.
آن زمان ما برای اجرا در کارگاه نمایش بازبین نداشتیم. برای اینکه اساسا سانسور نداشتیم معمولا خود کارگردان‌ها مثل اسماعیل خلج، ایرج انور بیژن صفاری و عباس نعلبندیان به عنوان سرپرست کارگاه می‌آمدند و پیِس‌هایی را که برای اجرا آماده بودند، می‌دیدند و نظر می‌دادند ولی نظرشان قطعی نبود. البته توجه داشته باشید ما هنوز برای اجرایمان لباس و صحنه نداشتیم. اگر کار را دیده باشید لباس‌ها طراحی خیلی جالبی داشت. ما فقط خود نمایش را برای اجرا آماده کرده بودیم و وقتی اینها نمایش را دیدند، اصلا نخندیدند و در آخر هم سر خود را پایین انداختند و گفتند: «بهتر است این نمایش را اجرا نکنید چون آبرویتان می‌رود.» ما هم نگاهی به بیژن انداختیم و منتظر بودیم ببینیم چه می‌گوید. در دل می‌گفتیم ما این پیِس را تمرین کرده‌ایم و حالا باید چه کار کنیم. ما هم مانند آنان فکر می‌کردیم که چه چیز این متن خنده‌دار است.»
ولی بیژن مفید می‌دانست چه می‌خواهد. بنابراین از پای ننشست و خطاب به اعضای کارگاه گفت: «مگر شما نگفتید کارهایی را انجام می‌دهید که دیگران نمی‌کنند؟ من از شما می‌خواهم اجازه بدهید این پیِس دو اجرا در حضور تماشاگران داشته باشد. به هر حال نمایش روحوضی بدون تماشاگر معنی ندارد.»
به گفته پورحسینی، بیژن با تاکید بر اینکه هنوز این نمایش لباس و صحنه ندارد، از آنان خواست اجازه دهند این نمایش دو شب در حضور تماشاگر اجرا شود. البته با لباس و وسایل صحنه.
پورحسینی در ادامه بازگویی خاطرات خود درباره اجرای این نمایش چنین گفته است: «این نمایش بر اساس قصه‌های عامیانه شکل گرفته بود و طرحی از نمایش‌های روحوضی را پیش چشم تماشاگر می‌آورد. داستان از روز محاکمه جوانکی دهاتی آغاز می‌شد که نقش او را رضا رویگری بازی می‌کرد. این جوان داروغه را مثل توپ به زمین زده بود و علت این کار بی‌ادبی داروغه بود. با ورود سلطان و وزیر محاکمه شروع می‌شد و به شیوه مرسوم به جای دهاتی که حالا «جان نثار» نام گرفته بود، سر وزیر را می‌بریدند و آن را در یک سینی به حضور سلطان می‌آوردند. سر همچنان حرف می‌زد و با سینی حرکت می‌کرد و بازی ادامه می‌یافت.»
پورحسینی در این نمایش نقش سلطان را بازی کرده بود و به گفته خودش، ضرب هم می‌زد: «یادش بخیر. بیژن مفید از اول به ما گفت که بازیگر باید خواندن و موسیقی را یاد بگیرد. به همین خاطر اینها را با ما تمرین می‌کرد.»
اما بالاخره حدس کدام یک درست از آب درآمد عقیده بیژن مفید یا اعضای کارگاه؟
پورحسینی در پاسخ به این پرسش گفته است: «باورتان نمی‌شود. شب اول که این پیِس روی سن رفت، با سیل خنده تماشگران رو به رو شدیم. ماجرا به جایی رسده بود که خود ما هم از خنده آنها می‌خندیدیم. من تا آن زمان کمدی بازی نکرده بودم. شاید به همین خاطر بود که از خنده تماشاگران می‌خندیدم. البته نمی‌دانستم تماشاگران به چه چیزی می‌خندیدند ولی شاید به آن هیبت و لباس و شکمی که داشتم و آن لپ‌هایی که قرمز کرده بودیم. صدایی هم که بیژن برای من انتخاب کرده بود، گفتار من را خاص کرده بود. من در آن نمایش با صدایی از ته گلو حرف می‌زدم.»
به گفته او، محمد باقر غفاری نقش وزیر را بازی می‌کرد و روی کوتورموس حرکت می‌کرد تا از بالا به پورحسینی نگاه کند. رضا ژیان در نقش فراشی باشی بازی می‌کرد. رضا رویگری هم نقش «جان نثار» را داشت. صدرالدین زاهد هم بود.
«بالاخره ما بعد از آنتراکت توانستیم خودمان را کنترل کنیم و نمایش را ادامه بدهیم. در آنتراکت بیژن به ما گفت خوب کردید که خندیدید چون اگر خنده خود را مخفی می‌کردید، تماشاگر عصبانی می‌شد. درواقع بیژن معتقد بود تماشاگر دوست دارد بازیگر با او صادق باشد و خودش را مخفی نکند. حتی اگر اشتباه هم کرد، بپذیرد.»
به هرحال این نمایش با همه تردیدهایی که درباره اجرای آن وجود داشت، روی صحنه رفت و آن گونه که پورحسینی گفته است، کارگاه نمایش برای این اجرا خیلی شلوغ می‌شد.
منبع: عصر ایران
کلیدواژه: پرویز پورحسینی بیژن مفید برای اجرا جان نثار
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۱۰۰۵۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خاطره‌بازی با عصر بزرگداشت مقام معلم
شبکه تهران سیما در آستانه فرا رسیدن روز و هفته بزرگداشت مقام معلم و سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری با ویژه‌برنامه‌هایی همچون نوآور، مدرسه ما، به خانه بر‌می‌گردیم، سلام تهران، تهران ۲۰، گزارش‌های در شهر و در استان و... این مناسبت را گرامی می‌دارد. گروه اجتماعی شبکه تهران با سه برنامه «نوآور»، «مدرسه ما» و «سلام تهران» در هفته معلم با مخاطبان همراه می‌شود.
برنامه مدرسه ما در هفته معلم هر روز ساعت ۱۴ و ۱۰ دقیقه تقدیم نگاه مخاطبان می‌شود. برنامه نوآور قسمت ۱۶ و ۱۷ خود را به این مناسبت اختصاص داده است. برنامه صبحگاهی سلام تهران که ساعت ۶ و ۳۰ دقیقه هر روز صبح مهمان خانه مخاطبان شبکه تهران می‌شود. شبکه آموزش سیما در هفته معلم پویش «معلم خوب من» را برگزار می‌کند. این شبکه همچنین فیلم‌های سینمایی مرتبط با این موضوع را تا پنجشنبه ۸ تا ۱۳ اردیبهشت هر شب ساعت ۲۲ و ۳۰ دقیقه پخش می‌کند. فیلم‌های سینمایی دبیرستان، آوای زمین، جاماندگان، ستارگان روی زمین، پشت پرده، مدرسه‌ای که ما رفته‌ایم، جاده‌های سرد، کتونی سفید، انجمن شاعران مرده، معلم خوب، یک الف ناقابل و آهوی وحشی برای مخاطبان در‌نظر گرفته شده است.
مستند‌های ویژه معلم مانند باغبان، معلم زیبای من، عطر بهشت، معلم شهید مطهری و ... از یکشنبه ۹ تا پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت هر شب ساعت ۱۷ پخش می‌شود. برنامه معلم خوب من از دوشنبه تا پنجشنبه ۱۰ تا ۱۳ اردیبهشت ساعت ۱۱ پخش می‌شود. استودیو معلم با حضور معلمان نمونه کشوری از سه‌شنبه تا پنجشنبه ۱۱ تا ۱۳ اردیبهشت از ۸ صبح تا ۱۸ به‌صورت متناوب و در ۱۵ دقیقه پایانی هر ساعت پخش می‌شود. مبصر پنج ساله کلاس چهارشنبه و پنجشنبه ۱۲ و ۱۳ اردیبهشت ساعت ۱۲ و ۳۰ دقیقه و ویژه‌برنامه روز معلم ۱۱ اردیبهشت ساعت ۱۸ از شبکه آموزش سیما پخش خواهد شد.
ارتباط با مراکز استان‌ها در راستای معرفی معلم‌های استانی ساعت ۲۱ تا ۲۱ و ۳۰ دقیقه به صورت زنده پخش خواهد شد. شبکه یک ویژه‌برنامه ایران دوست‌داشتنی را به‌مناسبت روز معلم، سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت ساعت ۲۳ با اجرای امیرحسین مدرس روی آنتن می‌برد. تعدادی از معلمان روستایی و همسر یک شهید معلم مهمان این برنامه می‌شوند و همچنین گروه‌های سرود و تعدادی از شاعران نیز در این برنامه حضور خواهند داشت.
برنامه صبح بخیر ایران نیز در کنار پخش نماآهنگ‌ها و میان‌برنامه‌های ویژه هفته معلم، با حضور مهمانانی از معلمان زحمتکش، به موضوع پاسداشت مقام معلم می‌پردازد. شبکه دو با برنامه صبحانه ایرانی و با حضور مهمانانی به بزرگداشت مقام معلم می‌پردازد. فیلم سینمایی رابطه نیز چهارشنبه ساعت ۱ و ۴۰ دقیقه بامداد با بازی درخشان خسرو شکیبایی روی آنتن شبکه دو خواهد رفت.
همچنین فیلم «هدیه» روز جمعه ساعت ۸ با موضوع معلم روی آنتن می‌رود. داستان این فیلم درباره حسن، پسر نوجوانی است که بسیار علاقه دارد برای خانم معلمش که به‌عنوان معلم نمونه انتخاب شده، هدیه بزرگی بخرد. شبکه سه سیما نیز در برنامه زنده صبحگاهی «سلام صبح بخیر» با آیتم‌های متنوع و شاد با دعوت از معلمان و کارشناسان حوزه آموزش‌وپرورش به این موضوع خواهد پرداخت. شبکه چهار با پخش یک مستند سه‌قسمتی با عنوان «دانش‌آموز ایرانی» که به بررسی تاریخ آموزش در ایران می‌پردازد، مقام معلم را گرامی می‌دارد. این مستند از دوشنبه ۱۰ تا چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت ساعت ۲۱ پخش می‌شود.
همچنین فیلم سینمایی «جاده‌های سرد» با موضوع معلم، ۱۴ اردیبهشت ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه از شبکه چهار سیما پخش می‌شود. فیلم سینمایی «جاده‌های سرد» با بازی درخشان علی نصیریان به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی و نویسندگی سیامک تقی‌پور محصول سال ۱۳۶۴ است.
شبکه نسیم نیز با برنامه زنده «نسیمی شو» به پاسداشت مقام معلم می‌پردازد. همچنین برنامه «کودک‌شو» منعطف با این موضوع ساعت ۲۲ سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت‌ماه روی آنتن می‌رود. شبکه قرآن و معارف سیما با پخش مستند «نبراس» به جریان‌شناسی و نقش روحانیت در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، تعلیم و تربیت، اجتماعی می‌پردازد. این مستند به تهیه‌کنندگی سیدشهاب لاجوردی شامگاه چهارشنبه ساعت ۳۰ دقیقه بامداد روی آنتن شبکه قرآن و معارف سیما می‌رود.
برنامه «کلام استاد مطهری» با نگاهی به سخنرانی‌های ایشان در موضوعات مختلف نیز از روز شنبه ۸ اردیبهشت تا روز پنچشنبه ۱۳ اردیبهشت ساعت ۱۱ و ۴۵ دقیقه صبح از شبکه قرآن و معارف سیما پخش می‌شود.
شبکه امید نیز با توجه به مخاطبان نوجوان خود به‌صورت ویژه به موضوع معلم و گرامیداشت این روز می‌پردازد. این شبکه در کنار پویش‌ها، نماهنگ‌ها و آیتم‌های کوتاه مرتبط با موضوع معلم، برنامه «معلم خوب من» را از شنبه تا یکشنبه ۸ تا ۱۶ اردیبهشت ساعت ۲۰ به‌صورت زنده روی آنتن خواهد برد. همچنین این شبکه از چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت تا جمعه ۱۴ اردیبهشت ساعت ۱۸ فیلم‌های سینمایی مرتبط با موضوع معلم، چون «لونانا در انتظار معلم»، «ریکا»، «۳۰ نابغه»، «آقامعلم» و «آقای لازار» را پخش می‌کند. همچنین مستند‌های «راه بی‌عبور» و «معلم عشق و چراغ مدرسه روشن است» در روز‌های چهارشنبه و پنجشنبه ۱۲ و ۱۳ اردیبهشت حوالی ساعت ۱۷ و ۳۰ دقیقه از این شبکه پخش خواهد شد.
شبکه نمایش با پخش فیلم سینمایی «۳۰ نابغه» ساعت ۲۱ و «جنگل تخته‌سیاه» ساعت یک بامداد چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت به موضوع اهمیت و ارزش معلم‌ها می‌پردازد. فیلم «جنگل تخته‌سیاه» در مورد بزهکاری در مدرسه است. در این فیلم کهنه‌سربازی برای تدریس در یک دبیرستان استخدام می‌شود. شبکه مستند نیز با پخش مستند‌های «مهمان» و «مرتضی مطهری» روز معلم را گرامی می‌دارد.
مستند «مهمان» به آشنایی با خانم الهام مرادی، آموزگار حق‌التدریسی دبستان شهید سالاری اسلام قلعه در استان خراسان رضوی و تلاش‌های او می‌پردازد. این مستند سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت ساعت ۱۹ و ۳۰ دقیقه پخش می‌شود. فیلم ۸۰دقیقه‌ای مرتضی مطهری، تولید شبکه مستند سیماست و از زبان مصطفی کتیرایی تنها شاهد عینی حادثه و بازسازی صحنه ترور آیت‌ا... به آخرین شب زندگی آیت‌ا... مطهری پرداخته است. این مستند نیز سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت ساعت ۲۱ روی آنتن می‌رود.
شبکه افق نیز با مستند «می‌خواهد معلم باشد» در روز پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت ساعت ۱۶ و فیلم سینمایی «قصه‌های مجید» در روز جمعه ۱۴ اردیبهشت ساعت ۱۷ به پاسداشت مقام معلم می‌پردازد. شبکه کودک نیز برنامه زنده «سر سفره خدا» را در روز چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت ساعت ۱۹ و ۳۰ دقیقه با محوریت معلم و جایگاه ارزشمند او در جامعه روی آنتن خواهد برد.
جاده کندوان یک طرفه شد